درباره کتاب

کتاب حاضر به ارائه رویکردی کاربردی برای طراحی و پیاده‌سازی راهبرد مدیریت دانش (KM) می‌پردازد. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه می‌توان یک راهبرد مدیریت دانش را برای هماهنگی اهداف کسب‌وکار با اهداف مدیریت دانش طراحی نمود. به‌علاوه، رویکردی برای پیاده‌سازی راهبرد مدیریت دانش ارائه می‌شود تا آن را پایدار سازد. در این کتاب، تمام مفاهیم بنیادی مدیریت دانش، مؤلفه‌های مدیریت دانش، و گام‌های موردنیاز برای طراحی یک راهبرد مدیریت دانش گنجانده شده است. درنتیجه، می‌تواند توسط افراد مبتدی و نیز حرفه‌ای به کار گرفته شود.

رشته مدیریت دانش، رویکردی یکپارچه برای شناسایی، جذب، ارزیابی، بازیابی، و تسهیم تمام دارایی‌های اطلاعاتی یک سازمان ارائه می‌دهد. در صحبت از دارایی‌های سازمان، منظور پایگاه‌های داده، اسناد، سیاست‌ها، رویه‌ها، و نیز تجربه و تخصص تک‌تک کارکنان است که قبلاً جذب و مدیریت نشده‌اند. دانش یعنی یادگیری حاصل از تجربه که در اذهان افراد تعبیه شده است. دانش گاهی از طریق تفکر انتقادی، مشاهده دیگران، و بررسی نتایج فعالیت‌های دیگران به دست می‌آید. با استفاده از این مشاهدات، الگویی حاصل می‌شود که در قالبی کلی به دانش تبدیل می‌گردد. این امر حاکی از آن است که دانش می‌تواند صرفاً پس از ترکیب داده‌های حاصل از تجربه یا مشاهده با اطلاعات شکل گیرد و سپس این الگوی اطلاعات تبدیل به خرد عمومی می‌گردد. بااین‌حال، انتشار و پذیرش این دانش، یک عامل کلیدی در مدیریت دانش محسوب می‌شود. هرم دانش، بیانگر مفهوم عمومی تحولات دانش است که در آن، داده‌ها تبدیل به اطلاعات و اطلاعات تبدیل به دانش می‌شود. بسیاری از سازمان‌ها در تلاش برای مدیریت دانش و تبدیل آن به مزایای کسب‌وکار بوده‌اند. کتاب حاضر نیز کوششی در جهت نشان دادن چگونگی انجام این مهم است.

برجسته‌ترین ویژگی‌های کتاب حاضر را می‌توان به شکل زیر بیان کرد:

•          ارائه رویکردی عملی برای طراحی و پیاده‌سازی راهبرد مدیریت دانش

•          تمرکز بر هماهنگی راهبرد مدیریت دانش با اهداف کسب‌وکار

•          دربرگرفتن پنج مطالعه موردی جهانی معاصر

•          معرفی و استفاده از منابع روز دنیا برای ايجاد قالبي يکپارچه و هدفمند در جهت جمع‌آوری و نشر دانش

 

فصل 1) مقدمه‌ای بر مدیریت دانش      1

1-1 اهداف آموزشی. 2

1-2 تفاوت میان اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد سنتی. 3

1-3 شناخت مدیریت دانش... 5

1-4 مفهوم «دانش». 5

1-5 نیاز به رویکرد نظام‌مند. 6

1-6 تعاریف مدیریت دانش... 7

1-7 میان‌کارکردی در مدیریت دانش... 10

1-8 انواع دانش... 11

1-9 اهمیت مدیریت دانش از نظر کسب‌وکار14

1-10 سطوح مدیریت دانش... 18

1-11 خلاصه. 19

1-12 سؤالات تمرینی. 20

فصل 2) چرخه‌های مدیریت دانش      21

2-1 مقدمه. 22

2-2 مراحل مختلف در چرخه‌های مدیریت دانش... 25

2-3 تغییر چرخه مدیریت دانش از شکل ضمنی به صریح و بازگشت مجدد آن به شکل ضمنی. 35

2-4 انواع چرخه‌های مدیریت دانش... 38

2-4-1 چرخه مدیریت دانش زک.... 39

2-4-2 چرخه مدیریت دانش بوکوویتز و ویلیامز. 40

2-4-3 چرخه مدیریت دانش مک‌الروی... 42

2-4-4 چرخه مدیریت دانش ویگ.... 44

2-5 مدیریت دانش: چشم‌انداز سازمان‌های کوچک و بزرگ.. 46

2-5-1 سازمان‌های کوچک.... 46

2-5-2 سازمان‌های بزرگ.... 46

2-6 چالش‌های پیاده‌سازی چرخه مدیریت دانش... 47

2-7 خلاصه. 48

فصل 3) انجمن‌های خبرگی برای راهبردهای کارآمد مدیریت دانش ...................................................... 49

3-1 درک انجمن‌های خبرگی. 50

3-1-1 شایستگی راهبردی... 50

3-1-2 شایستگی رقابتی... 51

3-1-3 شایستگی محوری... 52

3-2 ویژگی‌های انجمن‌های خبرگی. 52

3-3 چهار نوع جامعه. 57

3-4 تجربه شرکت فولاد تاتا استیل هند. 59

3-5 انجمن‌های خبرگی مجازی.. 61

3-5-1 موانع.. 61

3-5-2 عوامل موفقیت انجمن‌های خبرگی مجازی... 62

3-5-3 مزایا، موانع، و عوامل بحرانی موفقیت... 64

3-6 توسعه و پرورش انجمن‌های خبرگی. 65

3-7 انجمن‌های خبرگی در بخش توسعه. 67

3-8 مجله کشاورزان هندی Adike Patrike: نمونۀ انجمن‌های خبرگی. 67

3-9 خلاصه. 70

فصل 4) مسائل و چالش‌ها در مدیریت دانش  71

4-1 مقدمه. 72

4-2 چالش‌های پیش روی مدیریت دانش به‌طورکلی. 73

4-3 چالش‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش... 77

4-3-1 فرهنگی... 77

4-3-2 زیرساخت فناوری... 78

4-3-3 فرایند و طراحی... 78

4-4 سازگاری سازمان‌های غیرانتفاعی (NPO) با مدیریت دانش... 79

4-5 چالش‌های پیش روی سازمان‌های غیرانتفاعی. 81

4-5-1 مراحل حیاتی مدیریت دانش..... 81

4-5-2 چالش‌های هر مرحله.. 81

4-6 نتیجه‌گیری.. 84

4-7 خلاصه. 85

فصل 5) طراحی راهبرد مدیریت دانش     87

5-1 مقدمه. 88

5-2 تدوین دانش... 88

5-2-1 اصول تدوین دانش..... 90

5-2-2 الزامات تدوین... 91

5-2-3 نکات موردتوجه.. 94

5-3 حالت‌های تبدیل دانش... 94

5-4 نکات مهم پیش از «تدوین». 96

5-5 تدوین دانش ضمنی. 97

5-6 ابزارها و رویه‌های تدوین. 98

5-7 نقشه‌های شناختی. 100

5-8 درخت‌های تصمیم‌گیری.. 101

5-9 طبقه‌بندی‌های دانش... 102

5-10 پیامدهای راهبردی جذب و تدوین دانش... 103

5-11 پیامدهای عملی جذب و تدوین دانش... 105

5-12 مطالعه موردی: مدیریت دانش در شرکت دل (با نام قبلی سیستم‌های پروت)106

5-13 اهمیت راهبرد مدیریت دانش... 109

5-14 مفهوم راهبرد مدیریت دانش... 109

5-15 اهمیت راهبرد مدیریت دانش... 110

5-16 چشم‌انداز، مأموریت، هدف، و اهمیت آن برای راهبرد مدیریت دانش... 110

5-17 مدیریت دانش: یک طرح راهبردی؟!112

5-18 تیم مدیریت دانش... 114

5-19 انجمن‌های خبرگی. 115

5-20 فرایند مدیریت دانش... 118

5-21 معماری مدیریت دانش... 120

5-22 اصول مدیریت دانش و طراحی معماری.. 121

5-23 سطوح مختلف معماری مدیریت دانش... 122

5-24 چرخه مدیریت دانش... 124

5-25 راهنمای پیاده‌سازی مدیریت دانش... 127

5-26 مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی، و مدیریت تغییر128

5-26-1 ایجاد فرهنگ مدیریت دانش..... 128

5-26-2 طرح پاداش و قدردانی... 129

5-26-3 اهمیت مدیریت تغییر در مدیریت دانش..... 130

5-27 سنجش مدیریت دانش... 131

5-27-1 معیارهای مدیریت دانش..... 132

5-27-2 بازدهی سرمایه.. 133

5-28 ابزارهای مدیریت دانش... 135

5-29 برنامه مدیریت دانش... 137

5-30 برنامه مخاطرات مدیریت دانش (چالش‌ها و مسائل)139

5-31 ممیزی مدیریت دانش... 140

5-32 روش ممیزی دانش... 141

5-33 مدیریت دانش: مسیر آتی. 143

5-34 خلاصه. 143

فصل 6) معیارها و ممیزی مدیریت دانش     145

6-1 معیارهای مدیریت دانش... 146

6-2 معیارها برای نتایج. 149

6-3 شاخص‌های عملکرد150

6-4 خلاصه معیارهای عملکرد مدیریت دانش: کارکنان و آموزش... 153

6-5 ساختار156

6-6 ممیزی دانش و ممیزی مدیریت دانش... 159

6-7 فرایند ممیزی مدیریت دانش... 159

6-8 مراحل فرایند ممیزی مدیریت دانش... 161

6-9 نتیجه‌گیری.. 162

6-10 خلاصه. 162

فصل 7) پیاده‌سازی راهبرد مدیریت دانش     163

7-1 مقدمه. 164

7-2 چارچوب‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش... 166

7-3 برنامه MAKE برای مدیریت دانش... 167

7-4 چارچوب پیاده‌سازی مدیریت دانش... 168

7-5 چارچوب پیاده‌سازی مدیریت دانش برای سازمان‌های غیرانتفاعی. 170

7-6 مراحل پیاده‌سازی مدیریت دانش... 171

7-7 راهنمای پیاده‌سازی مدیریت دانش... 175

7-8 ارزیابی پیاده‌سازی مدیریت دانش... 176

7-9 مدل بلوغ مدیریت دانش... 177

7-10 شکاف‌های پیاده‌سازی مدیریت دانش... 178

7-11 نتیجه‌گیری.. 181

7-12 خلاصه. 181

فصل 8) مدیریت دانش و وب 2.0  183

8-1 وب 2.0: وب هوشمند مبتنی بر کاربر184

8-2 تفاوت‌های وب 1.0 و وب 2.0. 185

8-3 راه‌اندازی و به‌کارگیری وب 2.0. 187

8-4 ترکیب خدمات (mashup): یکی از مهم‌ترین بخش‌های وب 2.0. 187

8-5 تفاوت رابط‌های بستر نرم‌افزار (API) با وب.. 188

8-6 شبکه‌های اجتماعی. 189

8-6-1 برخی از آمارها189

8-6-2 وبگاه‌های شبکه‌های اجتماعی... 190

8-7 ابزارهای شبکه‌های اجتماعی. 191

8-7-1 ویکی‌ها191

8-7-2 آراس‌اس.... 191

8-7-3 برچسب‌گذاری... 191

8-7-4 شبکه‌های اجتماعی... 192

8-7-5 نمونه وبگاه‌های شبکه‌های اجتماعی... 193

8-8 فناوری‌های وب 2.0. 193

8-9 شکاف موجود در وب 2.0 و مدیریت دانش... 193

8-9-1 بررسی و تدوین: برخی از راهکارهای ایده‌آل که می‌تواند یکپارچه گردد. 195

8-10 قدرت شبکه. 195

8-10-1 قانون متکالف... 195

8-10-2 نرخ بازده داخلی (IRR) در شبکه‌های اجتماعی... 197

8-11 محدودیت شبکه‌های اجتماعی. 198

8-12 انجمن‌های خبرگی. 198

8-13 انجمن‌های خبرگی مجازی.. 198

8-14 شبکه‌های اجتماعی سازمانی (ESN): سیالیت در مقابل نهادینه‌سازی.. 199

8-14-1 نمونه سازمان‌های ارائه‌دهنده راه‌حل برای شبکه‌های اجتماعی داخلی... 200

8-15 مزایای مدیریت دانش از طریق شبکه‌های اجتماعی. 201

8-15-1 شش درجه جدایی... 201

8-15-2 دریافت به‌موقع دانش..... 201

8-15-3 عملکرد چندوظیفه‌ای... 202

8-15-4 کاهش نرخ فرسایش با کمک شبکه‌های اجتماعی... 202

8-15-5 هزینه.. 202

8-15-6 ایجاد فرهنگ تسهیم در سازمان.. 203

8-15-7 عبور از مرزهای جغرافیایی... 203

8-16 اهمیت مدیریت داده‌ها در وب 2.0. 203

8-16-1 مدیریت داده‌ها توسط وبگاه‌های شبکه‌های اجتماعی... 204

8-16-2 اشکال موردنیاز جدید از ساختارهای مدیریت داده‌ها206

8-17 محدودیت‌های وب 2.0 در مدیریت دانش... 206

8-17-1 استفاده از پهنای باند.. 207

8-17-2 افت بهره‌وری... 207

8-17-3 دسترسی بیشتر بدافزارها207

8-17-4 تعداد بیش‌ازحد کارمندان منفعل... 208

8-18 خلاصه. 208

فصل 9) مدیریت دانش و رایانش ابری   209

9-1 مقدمه. 210

9-2 مرکز داده212

9-3 رایانش ابری.. 214

9-4 مجازی‌سازی.. 216

9-5 انواع ابرها217

9-6 ابر عمومی. 217

9-7 ابر ترکیبی. 219

9-8 ابر خصوصی. 220

9-9 بخش‌های رایانش ابری.. 220

9-10 مدیریت دانش و رایانش ابری.. 223

9-11 مزایای رایانش ابری.. 227

9-12 معرفی رایانش ابری در شرکت‌های فناوری اطلاعات هند. 230

9-13 بازتعریف نقش فناوری اطلاعات در شرکت‌ها231

9-14 نقش فروشندگان فناوری اطلاعات در رایانش ابری.. 234

9-15 توانایی رایانش ابری در مهار شکاف توسعه. 236

9-16 نقش رایانش ابری در توسعه. 237

9-17 خلاصه. 245

فصل 10) مدیریت دانش در بخش توسعه  247

10-1 پیشینه. 248

10-2 ضرورت مدیریت دانش در سازمان‌های توسعه‌ای.. 249

10-3 محصولات دانش... 251

10-4 چرخه مدیریت دانش... 251

10-5 مفهوم اعتماد در سازمان‌های توسعه‌ای.. 252

10-6 مدیریت دانش در سطح فردی.. 254

10-7 تبدیل دانش شخصی به دانش سازمانی. 255

10-8 نتایج یک برنامه موفق مدیریت دانش... 258

10-9 سازمان BASIX: مطالعه موردی مدیریت دانش... 259

10-9-1 پیشینه و محیط کار. 259

10-9-2 مدیریت دانش در BASIX... 260

10-9-3 فرایند مدیریت دانش در سازمان BASIX... 261

10-10 نتیجه‌گیری.. 262

10-11 خلاصه. 262

فصل 11) خودکارسازی در مدیریت دانش     263

11-1 مقدمه. 264

11-2 فناوری و مدیریت دانش... 264

11-3 تعریف مدیریت دانش... 265

11-4 عوامل مؤثر بر مدیریت دانش... 265

11-4-1 اقتصاد. 265

11-4-2 جامعه‌شناسی... 266

11-4-3 فلسفه و روانشناسی... 266

11-4-4 شیوه‌ها267

11-5 قوانین مدیریت دانش... 268

11-6 رویکردها به مدیریت دانش... 268

11-6-1 رویکرد مکانیکی... 268

11-6-2 رویکرد فرهنگی/رفتاری... 269

11-6-3 رویکرد نظام‌مند.. 269

11-7 ترسیم تجاری خودکارسازی در سامانه‌های مدیریت دانش... 270

11-8 مدل فرایند مدیریت دانش... 273

11-9 معماری سامانه مدیریت دانش... 276

11-10 خدمات زیرساخت.. 277

11-10-1 ذخیره‌سازی... 277

11-10-2 ارتباطات... 277

11-11 خدمات دانش... 278

11-11-1 ایجاد دانش..... 278

11-11-2 تسهیم دانش..... 279

11-11-3 استفاده مجدد از دانش..... 280

11-12 خدمات ارائه. 281

11-12-1 شخصی‌سازی... 281

11-12-2 دیداری‌سازی... 282

11-13 تجمیع خدمات.. 282

11-14 محاسبه «بازدهی سرمایه» در راهکارهای مدیریت دانش... 283

11-14-1 مدل معیارهای نیروی دریایی ایالات‌متحده. 283

11-14-2 ملزومات تمامی مدل‌ها284

11-14-3 مدل هزینه/فایده. 285

11-14-4 هزینه‌های ملموس.... 286

11-14-5 ویژگی‌های هزینه.. 286

11-15 سنجش‌ها287

11-15-1 سنجش موارد ملموس.... 287

11-15-2 سنجش موارد ناملموس.... 288

11-15-3 موارد ناملموس واقعی... 288

11-16 تلفیق مدیریت دانش و فرایند. 289

11-16-1 معماری تلفیق... 291

11-17 قابلیت‌های فروشندگان. 291

11-18 خلاصه. 294

11-19 سؤالات مروری.. 294

11-20 پیوست.. 295

11-20-1 نمونه قالب تجزیه‌وتحلیل هزینه.. 295

11-20-2 نمونه قالب محاسبه بازدهی سرمایه.. 296

مطالعات موردی بیشتر  297

شرکت باکمن و مدیریت دانش: دو روی یک سکه!298

ShareNet: راه‌حل مدیریت دانش برای بخش شبکه‌های اطلاعات و ارتباطات (ICN) شرکت زیمنس... 301

منابع پیشنهادی جهت مطالعه بیشتر  304